Dân gian thường có câu: “Râu tôm nấu với ruột bầu. Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon” để nói về món ăn gắn liền với sự cơ hàn, nghèo khó nhưng vẫn rất ngon và dinh dưỡng.
Lá bầu, ngọn bầu, quả bầu từ xa xưa vẫn được coi là thực phẩm cứu đói cho người dân Việt.
Theo BS Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết, quả bầu chẳng khác gì “thuốc tiên” bổ dưỡng, chữa nhiều chứng bệnh cho người dân.
Cây bầu có cái tên gọi khác là bầu canh, bầu nậm. Còn tên khoa học là Lagenaria ciceraria, họ bầu bí.
Bộ phận dùng: quả nấu ăn, lá làm thức ăn chống đói, tua cuốn và hoa bầu giải độc, hạt bầu chữa lợi răng sưng đau. Chủ trị tâm phiền khát, tiêu khát, đái nhiều, đái tháo, máu nóng mụn nhọt, lở ngứa…
Quả bầu chứa nhiều vitamin và khoáng chất khác như vitamin B2, vitamin B9, vitamin A, canxi, sắt, kẽm, đồng… cùng với các loại axit amin như tryptophan, lysine, valine…
BS Cao đẳng Dược TPHCM cho hay: Trong Đông y, bầu vị khá nhạt, tính mát lắm công hiệu giải nhiệt, giải độc, lợi tiểu, nhuận phổi, trừ ngứa; chủ trị những chứng như trướng bụng, phù thũng, phổi nóng, ho…
Thịt quả bầu vị ngọt, tính hàn, có tác dụng giải nhiệt, trừ độc, được sử dụng trị chứng đái dắt, phù nề, đái tháo đường… Cách sử dụng bầu làm thuốc như sau: quả bầu 50 – 100g nấu thành canh ăn hằng ngày.
Vị danh y cho biết thêm thịt bầu cực kỳ tốt cho người có viêm gan, sỏi thận, tăng huyết áp. Lấy quả bầu tươi ép nước trộn với mật ong ngày uống 2 lần.
Ngoài tốt cho gan và thận thì quả bầu còn giúp dưỡng phổi. Người phổi nóng, sinh ra ho: Quả bầu 50g đun lấy nước uống thay trà trong ngày.
– Hạt bầu mang tính sát khuẩn dùng đun lấy nước súc miệng chữa bệnh sưng mộng răng lợi răng lung lay, tụt lợi.
– Lá bầu có vị ngọt, tính bình có thể làm rau ăn giải nhiệt
– Tua cuốn và hoa bầu với tác dụng giải thải nhiệt độc, nấu tắm cho trẻ con phòng ngừa đậu, sởi, lở ngứa.
– Quả bầu già sắc lấy nước uống mang tác dụng lợi tiểu
– Rễ được dùng ở Ấn Độ làm thuốc trị phù, sắc lấy nước sắc uống chữa chứng vàng da.
“Vỏ bầu là thứ đổ đi những trong đông y vỏ bầu là thuốc giúp thanh nhiệt, giải độc mát máu, mát gan, lợi thận”,
BS Cao đẳng Dược lưu ý không sử dụng bầu cho những người bị phong hàn, ăn không tiêu do có tính hàn có thể gây đau bụng.